ازدواج کودکان؛ بیراهه‌ای که به تباهی ختم می‌شود

ازدواج کودکان؛ بیراهه‌ای که به تباهی ختم می‌شود

ازدواج کودکان؛ بیراهه‌ای که به تباهی ختم می‌شود
ازدواج‌های زودرس و نامطلوب که از روی اجبار یا از سر ناچاری انجام می‌شود به مثابه از چاله به چاه افتادن است، بیراهه‌ای که به تباهی ختم می‌شود و هزینه‌های گزاف بی‌توجهی نسبت به این مسئله بر دوش تمام افراد جامعه خواهد بود.
منطقه مازندران، ساعت، هفت صبح یک روز پاییزی در یکی از شهرهای سوادکوه را نشان می‌داد که دخترک دست در دست مادر به سوی مدرسه می‌رفت، تا اینجای قصه، دخترک باید به مدرسه می‌رفت و مانند همه هم‌سالانش برای آینده‌ای روشن نقشه می‌کشید اما غافل از اینکه نقشه‌ای دیگر برای زندگی او کشیده بودند.
دختر دانش‌آموزی که با ۱۳ سال سن به ازدواج پسری ۲۸ ساله درآمده بود وقتی در سن ۱۵-۱۶ سالگی به دلیل مشکلات تصمیم به طلاق گرفت در راه مدرسه قربانی خشم همسرش شد و تیغ تیز انتقام قلب او را درید. دخترک جان خود را از دست داد اما ریشه‌یابی این حادثه می‌تواند جان بسیاری از همسالان این دخترک سیاه‌بخت را نجات دهد.۱۱_۴۶
ازدواج‌های زودهنگام از گذشته تاکنون گریبانگیر استان مازندران بوده است، خصوصا در روستاهای استان این امر پدیده‌ای شایع است که عواقب آن دختران زیادی را در سکوت قربانی کرده است.
همانطور که ازدواج به هنگام می‌تواند موجب رشد و تعالی شخص شود، ازدواج زودهنگام نیز می‌تواند اثرات ناگوار بر کودکان خصوصا دختران بگذارد و هچنین ‌می‌تواند پیامدهای منفی فراوانی بر خانواده‌ها و جامعه داشته باشد که بعضاً هیچ‌گاه رفع نمی‌شود.
تصویر دختری معصوم که در نوجوانی به قتل می‌رسد؛ تصویری ناخوشایند از یک آسیب اجتماعی است.
ازدواج‌های زودرس و نامطلوب که از روی اجبار یا از سر ناچاری انجام می‌شود به مثابه از چاله به چاه افتادن است، بیراهه‌ای که به تباهی ختم می‌شود و هزینه‌های گزاف بی‌توجهی نسبت به این مسئله بر دوش تمام افراد جامعه خواهد بود.
موفقیت یا شکست ازدواج؛ این پیوند مقدس می‌تواند بر جامعه تاثیر بگذارد، در گذشته بر اساس سنت‌ها و اعتقادات دینی، بزرگترها فرزندان خود را از سنین نوجوانی برای تشکیل خانواده یاری می‌رساندند، اما با گذر از جامعه سنتی به جامعه نیمه مدرن در کشور و به تبع آن تغییر کارکرد خانواده و انتظارات هر فرد، ازدواج کودکان معضلاتی را به وجود آورده است.
باید گفت معضل ازدواج زود هنگام صرفاً یک معضل فردی و خانوادگی نیست بلکه به دلیل پیامدهای زیانبار اجتماعی آن، مسئله مربوط به کل جامعه تلقی می‌گردد و راه حل اجتماعی نیز می‌طلبد.
میلاد قربانی کارشناس مشاوره در گفت‌وگو با ایسنا در خصوص مسئله ازدواج زودهنگام گفت: براساس اعلامیه سازمان ملل ازدواج کودکان در سن کمتر از ۱۸ سال ازدواج زودهنگام تلقی می‌شود البته این امر بسته به نوع فرهنگ جامع و شرایط حاکم بر آن متغیر است، اگر بخواهیم بر طبق فرهنگ حاکم بر کشور این امر را در استان مازندران بررسی کنیم در جامع امروزی ازدواج در سن ۱۸-۱۵سالگی ازدواج‌های زودهنگام تلقی می‌شود.
وی افزود: ازدواج‌های زودهنگام معمولا در جوامع که دارای سطح پایین فرهنگی‌اند صورت می‌گیرد و بسیاری از خانواده‌ها به دلیل آداب و رسوم و نگرش جامعه به دختران این کار را صورت می‌دهند؛ همواره بین سطح تحصیلات، نوع درآمد خانواده و اینکه در چه سطحی از اجتماع قرار دارند و ازدواج‌های زودهنگام رابطه مستقیم وجود دارد و اکثر قربانیان ازدواج‌های زودهنگام، غالبا جنس مونث هستند.
قربانی گفت: معمولا دخترانی که تحصیلات کمتر و از لحاظ سطح اجتماعی خانواده در سطح پایین جامعه قرار دارند خانواده‌هایشان دچار فقر شدید هستند و به دلیل این امر زودتر از سایر دختران ازدواج می‌کنند زیرا این والدین بودن دختران را هزینه و بار اضافی بر هزینه خانوار می‌دانند.
وی تصریح کرد: شکست عاطفی و طلاق در این نوع ازدواج‌ها بالاترین آمارها را در میان ازدواج‌های دیگر دارد.
کارشناس مشاوره یادآور شد: به دلیل نرسیدن طرفین به بلوغ فکری دراین نوع ازدواج‌ها انتظارات طرفین ازهم زیاد شده و نمی‌توانند به درک درستی از زندگی برسند.
وی افزود: این افراد به دلیل نداشتن مهارت‌های اجتماعی، سواد کافی از زندگی زناشویی به سوی ناسازگاری و طلاق و همچنین دیگر خواهی سوق داده می‌شود، نه تنها خود و همسرشان بلکه به تبع آن فرزندان آنان نیز دچار آزار و آسیب‌های روانی و اجتماعی خواهند شد.
قربانی ابراز کرد: در ازدواج زودهنگام هیچ هدف و تدبیری وجود ندارد و باعث می‌شود چرخه‌ای از آسیب بوجود آید.
وی گفت: مهم‌ترین عامل ازدواج‌های زودهنگام در جوامع امروزی چشم و هم‌چشمی خانواده‌ها و ترس از فساد و اینکه دختر مجرد در خانه بماند در حالی که هم سالانش ازدواج کرده‌اند بیان می‌شود.
کارشناس مشاوره خاطرنشان کرد: هرچند ازدواج‌های دیرهنگام پیامدهای منفی زیادی به بار می‌آورد، اما باید گفت ازدواج‌های زودهنگام نیز آسیب‌های زیادی را بخصوص به دختران وارد می‌سازد و پیامدهای منفی آن کمتر از ازدواج‌های دیرهنگام نیست.
وی گفت: سنین بین ۲۰-۲۴ سال بهترین زمان برای ازدواج است اما بازهم بسته به بلوغ فکری، جسمی و هدف فرد از ازدواج در هرجامعه‌ای بازه این امر متفاوت خواهد بود.
سمیه زمانی روانشناس نیز در خصوص پیامدهای روانی و اجتماعی ازدواج‌های زودهنگام به خبرنگار ایسنا گفت: دخترانی که زودتر از عرف اجتماعی ازدواج می‌کنند پس از آگاهی از حقوق خانوادگی و اجتماعی از دست رفته خود برای تغییر موقعیت فعلی تلاش می‌کنند اما حس سرخوردگی و عقده‌های دوران کودکی مانعی برای انجام این کار می‌شود.
وی افزود: در دوره نوجوانی بلوغ کامل اتفاق نمی‌افتد در نتیجه افراد آمادگی کامل برای ازدواج را ندارند.
زمانی تصریح کرد: زوج کم سن و سال مجبور است مسئولیت‌های سنگین را به دوش بکشد که همین امر باعث بروز افسردگی و بلوغ زودرس می‌شود.
این روانشناس گفت: این گونه ازدواج‌ها شانس طلایی فراغت را از کودکان می‌گیرند، کودکی که تا دیروز در کنار خانواده و همسالان کودکی را تجربه می‌کرد به ناگاه وارد زندگی زناشویی می‌شود و با بارداری نابهنگام از رشد جسمی؛ روحی و فکری باز می‌ماند.
وی افزود: عوارض روحی و روانی ازدواج‌های زودهنگام گاه ممکن است تاپایان عمر با فرد بماند.
زمانی اظهار کرد: افسردگی، طلاق، شکست‌های عاطفی و پیری زودرس از پیامدهای ازدواج زودهنگام در کودکان است؛ زمانی بلوغ زودرس و ازدواج زودهنگام را در برخی کودکان که استعداد تحصیلی بالایی دارند به ویژه دختران مانعی برای رشد آموزشی و در نهایت سرخوردگی و ایجاد عقده حقارت دراین نوجوانان دانست.
وی خاطرنشان کرد: با آگاهی و اطلاع رسانی و آموزش‌های درست به والدین خصوصا در مناطق محروم و روستاها درباره پیامدها و عواقب ازدواج زودهنگام می‌توان وقوع ازدواج‌های زودهنگام را کاهش داد.
ندا اصغرزاده متخصص زنان و زایمان نیز در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا در خصوص بارداری در ازدواج‌های زودهنگام به خبرنگار ایسنا گفت: سنین باروری زیر ۱۹ سال و بالای ۳۵ سال معمولا بارداری پرخطر نامیده می‌شوند.
وی تصریح کرد: به دلیل پدیده بلوغ، بارداری این افراد دچار مخاطرات جدی می‌شود و بروز رفتارهای جنسی پرخطر در این دوران احتمال وقوع بیماری ایدز در این نوع ازدواج‌ها را افزایش می‌دهد.
وی افزود: بیماری‌های مقاربتی و سقط جنین و تا درصدی مرگ مادر در دوران نوجوانی به دلیل عدم تحمل شرایط بارداری از پیامدهای فیزیکی و جسمی ازدواج‌های زودرس است.
به گزارش ایسنا، والدین باید به خاطر داشته باشند ازدواج‌های زودهنگام چه بسا بیشتر از ازدواج‌های دیرهنگام بر روح و روان و جسم فرزندانشان آسیب وارد می‌سازد؛ آسیب‌هایی که گاها تا پایان عمر فرد را درگیر خود می‌کند و فرد تعامل عادی خود را با محیط طبیعی، همسالان و خانواده از دست می‌دهد؛ بارداری زودرس برای کودکی که خود هنوز کودکی‌های درونی و بیرونی‌اش فروکش نکرده مانند سمی است که ذره ذره جسم جان کودک را به تحلیل می‌برد و چنین شخصی نمی‌تواند مادر خوبی برای فرزندش باشد.
محرومیت‌های تحصیلی و به عهده گرفتن مسئولیت‌های که فراتر از توان زوجین کم سن و سال است منجر به بروز خشونت می‌شود. باید جلوی وقوع ازدواج‌های عرفی در سن پایین گرفته شود هر چند طبق قانون کودکان زیر ۱۳ سال نباید مجوز ازدواج دریافت کنند اما هستند دفترخانه‌هایی که پول بیشتر را دستمایه نقض قانون می‌کنند و ادعایشان جلوگیری از فساد در جامعه است.
اگر آموزش‌های لازم به والدین ارائه شود و جلوی ازدواج‌های سنین پایین در جامعه به جد گرفته شود و برای آن مجازات‌های سنگین در نظر گرفته شود دیگر شاهد این معضل نخواهیم بود.
گزارش سارا ربیعی
منبع

سفر جهانی رپر افغانستانی برای پایان دادن به ازدواج کودکان

سفر جهانی رپر افغانستانی برای پایان دادن به ازدواج کودکان

سفر جهانی رپر افغانستانی برای پایان دادن به ازدواج کودکان
ترجمه گام به گام تا توقف ازدواج کودکان در ایران
سونیتا علیزاده خواننده جوان و رپر افعانستانی است که در دوران نوجوانی از ازدواج زودهنگام گریخته است و همین امر موجب شده تا با نوشتن آهنگی در این زمینه به شهرت برسد. او کمپینی برای پایان دادن به ازدواج زودهنگام تأسیس کرده است و می گوید: “من بسیار ناراحت بودم. خواهر زاده من که چندسالی از من کوچک تر است با من تماس گرفت و خبر داد که نامزد کرده است. من بلافاصله از او پرسیدم با چه کسی؟ او پاسخ داد نمی دانم! او را نمی شناسم! من به شدت ناراحت شدم. به شدت ناراحت شدم چرا که او سرنوشت خودش را به راحتی در اختیار کسی گذاشته بود که او را نمی شناخت”.
Credit Women in the World
من با او همدردی کردم ، چرا که می دانم چقدر یک خانواده می تواند بر روی دختران فشار بیاورد که آرام باشند و از ذهنیت خود صحبت نکنند. من خواهرزاده ام را درک کردم چون من هم در موقعیت او بوده ام. اما من در این زمینه ها با خانواده ام بسیار مبارزه کردم حتی اگر در بسیاری از مواقع من را “دختر بد” خطاب می کردند که به گفته هایشان گوش نمی کردم. من هنوز هم اجازه نداده ام که آن ها کسی را برای ازدواج با من انتخاب کنند. هر کس انتخاب خودش را دارد. هیچ کس نباید قادر به فروش فرد دیگری باشد.
اکنون در امریکا زندگی من بسیار متفاوت است. سفرهای بسیاری می روم تا پیامم را به همه انتقال دهم. دو ماه پیش به لندن سفر کردم  در آنجا رویدادی با نام “زنان در اجلاس سران جهان” برگزار شد و همه زن ها با این هدف در این رویداد شرکت کرده بودند تا داستان های خودشان را برای دیگران به اشتراک بگذارند.
سپس به نروژ رفتم. در پارکی در نزدیکی مرکز شهر اسلو اجرای زنده داشتم و سخنرانی کوتاهی هم کردم. در این مراسم صدها نفر و همچنین نخست وزیر نروژ شرکت کرده بودند. این رویداد در مورد آموزش و پرورش بود، و من در مورد این موضوع صحبت کردم که ازدواج کودکان چگونه میتواند مانعی برای تحصیل دختران باشد.
منبع

فقط در یک سال: ازدواج ۲۷۶ هزار دختربچه و زایمان ۱۰۹ هزار مادر نوجوان

فقط در یک سال: ازدواج ۲۷۶ هزار دختربچه و زایمان ۱۰۹ هزار مادر نوجوان

فقط در یک سال: ازدواج ۲۷۶ هزار دختربچه و زایمان ۱۰۹ هزار مادر نوجوان

افزایش آمار ازدواج دختربچه ها در ایران

ازدواج دختربچه‌های ۱۰ تا ۱۴ ساله در ایران در سال ۱۳۹۲ به بالاترین میزان طی پنج سال گذشته رسیده و تعداد دختران زیر ۱۵ سالی که در کودکی٬ مادر می‌شوند نیز نسبت به سال قبل افزایش پیدا کرده است. این در حالی است  آخرین آمار رسمی در ایران، حاکی از مرگ ۱۰ درصد از نوزدانی است که مادران آنها بین ۱۰-۱۴ سال دارند.
بر اساس آمارهای رسمی یک‌هزار و ۷۲۷ دختربچه‌ زیر ۱۵ سال در سال ۱۳۹۲ مادر شده‌اند و در پنج سال گذشته (۱۳۸۸-۱۳۹۲) به طور متوسط بیش از ۸ درصد زنانی که زایمان کرده‌اند بین ۱۵-۱۹ سال داشته‌اند.
افزایش ازدواج دختربچه‌ها و مادر شدن در سنین کودکی در شرایطی است که مجلس با ارائه و تصویب طرح‌هایی در رابطه  با سیاست‌های  مبتنی بر افزایش جمعیت٬ در پی هرچه بیشتر محدود کردن دسترسی زنان به خدمات و آموزش‌های مربوط به پیشگیری از بارداری و بهداشت جنسی است.این محدودیت‌ها که بسیاری از آنها پیش از تصویب در مجلس اجرایی شده‌اند٬ دختربچه‌های بیشتری را در معرض بارداری‌های زودهنگام قرار ‌داده و سلامت آنها و فرزندان‌شان را به خطر می‌اندازد. به گونه‌ای که بر اساس آخرین سرشماری رسمی جمعیت در ایران آمار مرگ و میر نوزدان مادران کمتر از ۱۵ سال در ایران بیشتر از سایر گروه های سنی است و ۱۰ درصد نوزدانی که مادران آنها بین ۱۰ تا ۱۴ سال دارند٬‌می‌میرند.
در حالیکه اطلاعات محدودی در مورد جزئیات آمار  رسمی مربوط به زایمان دختربچه‌های زیر ۱۵ سال، منتشر شده، خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران (ایرنا) طی گزارشی از ثبت  چهار زایمان برای مادران ۱۰ ساله ، ۱۷ زایمان برای مادران ۱۱ ساله ، ۵۰ زایمان برای مادر ان۱۲ ساله ، ۲۷۵ زایمان برای مادر ان۱۳ ساله و ۱۲۸۹ زایمان برای مادران ۱۴ ساله در سال ۱۳۹۱ خبر داد. بر اساس این گزارش که آمار آن از اطلاعات سازمان ثبت احوال استخراج شده، در سال ۱۳۹۱، چهار هزار و ۳۷۷ زایمان برای مادران ۱۵ ساله ، ۱۰هزار و ۶۳۷ زایمان برای مادران ۱۶ ساله ، ۱۹ هزار و ۸۸۱ زایمان برای مادران ۱۷ ساله ، ۳۱ هزار و ۴۹۴ زایمان برای مادران ۱۸ ساله و ۴۳ هزار و ۹۲۵ زایمان برای مادران ۱۹ ساله ثبت شده است.

چهار زایمان برای مادران ۱۰ ساله ، ۱۷ زایمان برای مادران ۱۱ ساله ، ۵۰ زایمان  برای مادر ان۱۲ ساله ، ۲۷۵ زایمان  برای مادر ان۱۳ ساله و ۱۲۸۹ زایمان  برای مادران ۱۴ ساله در سال ۱۳۹۱ ثبت شده است

گزارش‌های سازمان ثبت احوال ایران حاکی از آن است که در سال ۱۳۹۲  نزدیک به ۲۸۰هزار دختر زیر ۱۹ سال ازدواج کرده‌اند و بیش‌ از ۱۰۹ هزار دختر زیر۱۹ سال نیز مادر شده‌اند. بر مبنای این آمار یک‌هزار و ۷۲۷ دختربچه‌ زیر ۱۵ سال در سال گذشته بچه‌دار شده‌اند و آمار مادران زیر ۱۵ سال در پنج سال گذشته (۱۳۸۸-۱۳۹۲) بین ۱۶۰۰ تا ۱۷۰۰ تن در نوسان بوده است. در واقع طی این پنج سال به طور متوسط بیش از ۸ درصد زنانی که زایمان کرده‌اند بین ۱۵-۱۹ سال داشته‌اند.
سیستان و بلوچستان با ۴۶۲ زایمان در سن کمتر از ۱۵ سال٬‌ بالاترین آمار مادری دختربچه‌ها را دارد و پس از آن  خراسان رضوی و خوزستان با ۱۵۸ و آذربایجان شرقی و غربی با ۹۹ و ۹۰ زایمان زیر ۱۵ سال بالاترین آمار را از آن خود کرده‌اند.
وضعیت ازدواج دختربچه‌ها و  قوانین حامی ازدواج زودهنگام در ایران در حالی است که مجمع عمومی سازمان ملل ۲۷ آذر ۱۳۹۳(۱۸ دسامبر ۲۰۱۴)  با  ممنوع کردن ازدواج کودکان، از تمامی کشورهای عضو این مجمع خواست که قوانین لازم برای پیشگیری از ازدواج کودکان و مجازات متخلفان را تصویب و اجرا کنند. سازمان ملل با غیرقابل پذیرش دانستن ازدواج کودکان بر اساس توجیهات فرهنگی و عرفی، از کشورهای عضو خواسته است که قدم‌های جدی برای توقف کامل ازدواج کودکان بردارند.
girls1
بالاترین آمار ازدواج دختربچه‌ها طی ۵ سال گذشته
سیر صعودی آمار مادران خردسال در حالی است که  تعداد دختربچه‌هایی که با ازدواج زودهنگام در معرض تجربه مادری در سنین کودکی قرار دارند نیز در حال افزایش است.
در  سال  ۱۳۹۲ آمار ازدواج دختران زیر ۱۰ سال و همچنین آمار ازدواج دختران ۱۰ تا ۱۴ سال نسبت به سال ۱۳۹۱ بیشتر شده است. ۲۰۱ دختربچه زیر ۱۰ سال در سال گذشته شوهر داده شده‌اند و آمار ازدواج دختران ۱۰تا ۱۴ ساله نیز به بیش از ۴۱ هزار تن رسیده که ۵.۳۲ درصد از کل ازدواج‌ها در ایران را تشکیل می‌دهد.علاوه بر این  ازدواج نزدیک به ۲۳۵ هزار دختر بین ۱۵ تا ۱۹ سال  نیز طی این مدت به ثبت رسیده است.
استان خراسان رضوی با ۷هزار و ۶۳۵ ازدواج  واستان آذربایجان شرقی با ۴هزار و ۴۸۵ ازدواج بالاترین آمار ازدواج دختران ۱۰- ۱۴ سال را دارند و پس از آن استان‌های  خوزستان با ۲ هزار و ۱۶۵ ازدواج٬ فارس با دو هزار ۶۲ ازدواج٬ تهران با دوهزار و ۵۱ ازدواج و همدان با یک‌هزار ۹۶۶ ازدواج در فهرست بالاترین میزان ازدواج دختربچه‌ها قرار دارند.
در حالی‌که درنزدیک به ۳۶ درصد ازدواج‌های ثبت شده درایران سن دختران زیر ۱۹ سال بوده٬ در برخی نقاط ایران آمار استانی بالاتر است. به‌گونه‌ای که در استان سیستان و بلوچستان نزدیک به ۵۰ درصد نوعروسان زیر ۱۹ سال داشته‌اند و دراستان آذربایجان شرقی نیز این آمار به ۴۲ درصد رسیده است.
با اینکه ازدواج کودکان در ایران، فقط دختربچه‌ها را قربانی نمی‌کند و شامل پسربچه‌های نیز می‌شود اما آمار ازدواج کودکان در پسربچه‌ها تفاوت چشمگیری با وضعیت دختربچه‌ها دارد، به گونه‌ای که در سال گذشته  ۳۱۳ پسربچه زیر ۱۵ سال و  ۳۶ هزار و ۱۵۵ پسر ۱۵-۱۹ سال ازدواج کرده‌اند.
تمامی آمارهای ارائه شده در این گزارش بر اساس آمار اعلام شده در تارنمای سازمان ثبت احوال ایران تهیه شده و تعداد ازدواج‌های ثبت نشده قطعا بسیار بیشتر است.
girl2
سکوت دولت در برابر افزایش ازدواج دختربچه‌ها
تیر ماه ۱۳۹۳ پس از انتشار دومین گزارش عدالت برای ایران درباره وضعیت نگران‌کننده ازدواج دختربچه‌ها و انعکاس آمار‌های این گزارش در بسیاری از رسانه‌ها٬ شهین‌دخت مولاوردی٬ معاون رئیس جمهور در امور زنان و خانواده اعلام کرد که این مساله را در هیات دولت مطرح کرده  است.
به گفته معاون رئیس جمهوری مقرر شده بود که وزیر دادگستری با پیگیری نحوه ثبت این ازدواج‌ها در سازمان ثبت احوال کشور٬‌ گزارشی از آن به هیأت دولت ارائه کند.
مولاوردی همچنین در مرداد ماه سال جاری با تاکید بر لزوم اصلاح قانون سن ازدواج دختران  گفت که وزارت دادگستری توضیحات خود را در خصوص این ازدواج ها به ما اعلام کرده است که به زودی این توضیحات را رسانه ای خواهیم کرد.
با این حال با گذشت  بیش از پنج ماه هنوز هیچ خبری مبنی بر پیگیری این موضوع یا برنامه‌ای برای اصلاح قانون و توقف ازدواج زودهنگام کودکان منتشر نشده است و هیچ کدام از مقامات مسئول دولتی در این زمینه واکنش نشان نداده‌اند.
 
girl3
نگرانی از افزایش مادران زیر ۱۸ سال در نتیجه اجرای سیاست‌های جدید جمعیتی 
گزارش تحلیلی عدالت برای ایران که به تازگی تحت عنوان “حق باروری و کار خانگی زنان در خدمت ملت‌سازی” منتشر شده نشان می‌دهد که “طرح افزایش باروری و پیشگیری از کاهش رشد جمعیت” و “طرح جامع جمعیت و تعالی خانواده”  که کلیات آنها در مجلس تصویب شده، حاوی قوانینی  هستند که در صورت تصویب  حقوق زنان را برای دسترسی به اطلاعات لازم در مورد روش‌های موقت و دائم  جلوگیری از بارداری، خدمات مربوط به تنظیم خانواده، سقط جنین قانونی و بی‌خطر و مراقبت‌های پس از آن را به طور کامل زیر پا می‌گذارند.
شواهد جمع‌آوری شده در این گزارش حاکی از آن است که اجرای برخی از این سیاست‌های کلیدی در حال حاضر در ایران آغاز شده‌اند و عوارض جانبی چنین قوانین سختگیرانه‌ای بر روی زنانی که وضعیت اقتصادی بدتری دارند از جمله بسیاری از نوعروسان خردسال شدیدتر است و آنان را از دسترسی به قرص های ضدبارداری رایگان  و آموزش‌های اجباری  و عمومی محروم می‌کند.
“طرح افزایش باروری و پیشگیری از کاهش رشد جمعیت”به طور مشخص هرگونه “فعالیتی” را که به نظر تشویق “تنظیم خانواده و دلسرد کردن از بارداری” بنظر بیاید را ممنوع اعلام کرده و به نظر می‌آید بر اساس این ماده، هرگونه فعالیتی، از جمله فعالیت‌های آموزشی و مشاوره‌ای در رابطه با تنظیم خانواده و تبلیغ و یا پیشنهاد استفاده از وسایل جلوگیری از بارداری در این قانون جرم شناخته شده است.“طرح جامع جمعیت و تعالی خانواده” نیز علاوه بر ایجاد محدودیت‌ در زمینه اشتغال زنان و تشویق آنها به زاد و ولد بیشتر٬ به طور غیر ضروری٬ حقوق و امتیازات زنان به منظور “افزایش رشد جمعیت”زیرپا می‌گذارد و سخت‌گیری‌ها در مورد سقط جنین را بیشتر می‌کند. با قطع یا محدود شدن برنامه‌های تنظیم خانواده، دختربچه‌هایی که به دلیل ازدواج زودهنگام از دانش کمی در زمینه پیشگیری از بارداری برخوردارند و به دلیل سن کم٬ کنترل چندانی برای تنظیم روابط جنسی به منظور تعیین زمان مناسب برای بارداری ندارند٬ بیش از سایر زنان در معرض بارداری‌های ناخواسته  و متعدد قرار خواهند گرفت و علاوه بر زایمان‌های زودرس و  متعدد و تحمل تبعات روحی و اجتماعی ناشی از آن، سلامت جسمی‌شان نیز چه در هنگام زایمان و چه در بلند مدت در معرض خطر قرار خواهد گرفت.
در حالی که این طرح هنوز به تصویب مجلس نرسیده است٬‌ بودجه طرح تنظیم خانواده از سال ۱۳۹۱  لغو شده و چنانکه مرضیه وحید دستجردی، وزیر بهداشت و درمان سابق ایران اعلام کرده بود به تشویق تشکیل خانواده‌های بزرگتر اختصاص یافته است.۲۱ خرداد ۱۳۹۳، دکتر محمد اسلامی، معاون اداره  سلامت خانواده و جمعیت وزارت بهداشت، تایید کرد که این بودجه به ردیف بودجه “بهداشت باروری” و افزایش نرخ باروری اختصاص خواهد یافت و از این پس شیوه های کنترل باروری فقط برای زنانی که بارداری برای آنها خطر دارد در دسترس خواهد بود.

با قطع یا محدود شدن برنامه‌های تنظیم خانواده، دختربچه‌هایی که به دلیل ازدواج زودهنگام از دانش کمی در زمینه پیشگیری از بارداری برخوردارند و به دلیل سن کم٬ کنترل چندانی برای تنظیم روابط جنسی به منظور تعیین زمان مناسب برای بارداری ندارند٬ بیش از سایر زنان در معرض بارداری‌های ناخواسته  و متعدد قرار خواهند گرفت.

منابع مختلفی در گفت‌گو با عدالت برای ایران تایید کرده‌اند که خدمات رایگان تنظیم خانواده  که شامل توزیع رایگان کاندوم و قرص های ضد باردری می‌شود، متوقف شده و اکثر مراکز بهداشت و داروخانه‌ها از ارایه کاندوم به عنوان راحت‌ترین و مطمئن‌ترین شیوه جلوگیری بارداری، خودداری می‌کنند.
علاوه بر قطع بودجه‌های تنظیم خانواده و محدود شدن امکانات پیشگیری از بارداری٬ آموزش‌های ابتدایی که پیش از ازدواج به زوجین داده می‌شد در راستای سیاست‌های جمعیتی جدید لغو شده‌اند‌. چنانکه درآبان ماه سال ۱۳۹۲ علی سنگی، مدیرکل سلامت خانواده، جمعیت و مدارس وزارت بهداشت، اعلام کرد که وزارتخانه دیگر به زوج‌های جوان و در ابتدای زندگی آموزش پیشگیری از بارداری نمی‌دهد.
Touka_happily_wesite
تلاش‌های بین‌المللی برای توقف ازدواج  زودهنگام و اجباری در ایران
عدالت برای ایران در آستانه دومین اجلاس بررسی ادواری وضعیت حقوق بشر ایران  که نهم آبان ۱۳۹۳ (۳۱ اکتبر ۲۰۱۴) در مقر شورای حقوق بشر سازمان ملل در ژنو برگزار شد٬ از کشورهای دیگر خواسته بود که توصیه‌هایی را برای توقف ازدواج دختربچه‌ها به ایران ارایه کنند.
تصویب بی‌قید و شرط “کنوانسیون مربوط به رضایت به ازدواج، حداقل سن برای ازدواج و ثبت ازدواج”٬‌ انجام اقدامات قانونی مؤثر برای پاسخگو کردن قضات و تمامی افرادی که به طور مستقیم مسئول صدور اجازه ازدواج کودکان هستند و تدوین قوانین جدیدی در راستای ممنوعیت ازدواج اجباری از جمله این توصیه‌ها بود.
با وجود اینکه هشت کشور آلمان، ایتالیا، اسرائیل، اسلوانی، سیرالئون، لهستان، کره جنوبی و مونته نگرو دراین نشست به جمهوری اسلامی ایران توصیه کردند  قوانین مربوط به ازدواج اجباری و زودهنگام زنان را در این کشور اصلاح کند، جمهوری اسلامی ایران هنوز پاسخی در رابطه با پذیرش یا عدم پذیرش توصیه های ارائه شده در این رابطه نداده است.

تصویب بی‌قید و شرط “کنوانسیون مربوط به رضایت به ازدواج، حداقل سن برای ازدواج و ثبت ازدواج”٬‌ انجام اقدامات قانونی مؤثر برای پاسخگو کردن قضات و تمامی افرادی که به طور مستقیم مسئول صدور اجازه ازدواج کودکان هستند و تدوین قوانین جدیدی در راستای ممنوعیت ازدواج اجباری از جمله توصیه‌های ارائه شده به ایران در دومین اجلاس بررسی ادواری وضعیت حقوق بشر ایران بود.

بررسی ادواری وضعیت حقوق بشر، یک سازوکار مهم سازمان ملل است که در چارچوب آن، همه کشورها موظفند هر چهار سال یک بار گزارشی درباره وضعیت حقوق بشر خود به جامعه جهانی ارائه کنند و در یک جلسه، که در مقر شورای حقوق بشر سازمان ملل برگزار می‌شود، تمامی کشورهای دیگر، در زمینه‌های مختلف، توصیه‌هایی به کشور تحت بررسی ارائه می‌دهند. کشور تحت بررسی، در نهایت، اعلام خواهد کرد کدام توصیه ها را می‌پذیرد و کدام را رد می‌کند. پذیرش توصیه‌ها به این معناست که آن کشور، موظف است در چهارسال آینده، آنها را اجرایی کند.
عدالت برای ایران در مهرماه سال ۱۳۹۲ نخستین گزارش خود در رابطه با وضعیت آماری و قانونی ازدواج دختربچه‌ها را منتشر کرد و  در تیرماه ۱۳۹۳ نیز با انتشار دومین گزارش در این رابطه از افزایش ازدواج دختربچه‌ها  ابراز نگرانی کرد.
این سازمان حقوق بشری همچنین با ارسال نامه‌هایی به ناوی پیلای٬ کمیسرعالی  سابق حقوق بشر سازمان ملل متحد و احمد شهید  گزارشگر  ویژه سازمان ملل براى وضعیت حقوق بشر در ایران در رابطه با وضعیت ازدواج‌های زودهنگام و اجباری زنان در ایران خواهان پیگیری نهادهای بین‌المللی در این رابطه شده است.
ایران، عضو کنوانسیون جهانی حقوق کودک و میثاق بین‌المللی حقوق مدنی-سیاسی است که در هر دو آنها ازدواج زیر سن رشد و بدون رضایت واقعی، ممنوع شده است. گزارشگر سازمان ملل متحد  درباره بردگی، ازدواج اجباری را یکی از اشکال بردگی مدرن اعلام کرده است. این در حالی است که  ماده ۱۰۴۱ قانون مدنی ایران سن ازدواج دختران را ۱۳ سال تعین است و حتی  در زیر سن ۱۳ سالگی،  نیز پدر یا جد پدری به شرطی که موافقت یک قاضی را جلب کنند می توانند دختر خود را به عقد دیگری در بیاورند.
منبع

آمار بالای ازدواج کودکان در هرمزگان

آمار بالای ازدواج کودکان در هرمزگان

آمار بالای ازدواج کودکان در هرمزگان
باورهای غلط رایج در اجتماع در برخی نقاط ایران بیشتر از سایر مناطق بر روی تمایل افراد به ازدواج در سنین پایین تأثیرگذار است. احمد مدنی، کارشناس پیشگیری اداره بهزیستی شهرستان بستک با بیان این مطلب گفت:در همین شهرستان به دلیل نگرانی از دیر شدن زمان ازدواج و یا پیدا نشدن مورد مناسب معتقدند که دختران را قبل از ۱۸ سال باید به خانه بخت فرستاد. وی که درکارگاه سلامت اجتماعی کودکان در مرکز شهرستان بستک سخن می گفت افزود:دو گونه ازدواج وجوددارد. ازدواج هایی که طبق قانون برای دختران بالای ۱۳ سال و برای پسران بالای ۱۵ سال ثبت میشود و دفترهای ثبت ازدواج مجاز به مرقوم کردن آن هستند و دیگری ازدواج هایی که قبل از سنین یاد شده انجام می گیرد اما بعد از اینکه افراد به سنین قانونی رسیدند ثبت میشوند. بیشترین مناطقی که در آسیا ازدواج زودهنگام در آنها صورت میگیرد، پاکستان و نپال هستند که البته در ایران هم آمارها چشم گیرند. مدنی ادامه داد: یکی از علل طلاق را میتوانیم ازدواج زودهنگام بدانیم. به عنوان مثال در شهرستان بستک بیشترین افراد مراجعه کننده برای طلاق ۲۶ ساله بودند. این کارشناس پیشگیری گفت:سه آسیب جدی به افرادی که ازدواج زودهنگام دارند وارد میشود: ۱٫ محرومیت از تحصیل و یا عدم بهره گیری از آموزشهای لازم و کافی ۲٫ محرومیت از لذتهای کودکی ۳٫ محرومیت از سلامت که میتوان هم برای جسم و هم برای روان آن را در نظر گرفت. وی تاکید کرد :یکی از عمده ترین مواردی که میتوان در مورد سلامت جسم به آن اشاره کرد بارداری در سنین پایین است که البته می- توان یکی از علل مرگ مادران را هم بارداریهای زودهنگام دانست. مدنی با طرح این سوال که چرا ازدواج کودکان رخ میدهد؟ گفت: در اکثر مواقع خانواده و تصمیماتی که از سوی خانواده گرفته میشود دلیل این ازدواج ها است.ولی صندوق جمعیت سازمان ملل هم فاکتورهایی را برای ازدواج زودهنگام برشمرده است. این سازمان فقر و استراتژی بقای اقتصادی، نابرابری جنسیتی، حل و فصل اختلافات، کنترل روابط جنسی و عزت خانوادهها، سنت و فرهنگ، تحکیم روابط خانوادهها را از فاکتورهای گرایش به ازدواج زودهنگام میداند. رایحه مظفریان نویسنده کتاب تیغ و سنت و فعال حقوق کودکان در ادامه این جلسه صحبتهایش را با پرداختن به موضوع ازدواج کودکان آغاز کرد. وی گفت: آمارهای استان هرمزگان نشان میدهد که این استان یکی از مناطقی است که آمار زیاد ازدواج کودکان در آن به ثبت رسیده است. جداول زیر نشان میدهد که در سال ۸ ،۱۳۹۲ پسر و ۶۸۶ دختر زیر ۱۵ سال ازدواجشان در محضرها به ثبت رسیده است.
 
۰۰۰۲۲۲
مظفریان ادامه داد:آنچه توجه را بیشتر به سمت ازدواج دختران جلب میکند در خطر قرار گرفتن سلامت آنهاست. استان هرمزگان از لحاظ تعداد مرگ و میر مادران و همچنین بارداری مادران زیر ۱۵ سال رتبه بالایی را در کشور دارد. با توجه به جدول زیر ۵۷ زن زیر ۱۵ سال در سال ۱۳۹۲ مادر شده اند.
۰ درصد کودک آزاری ها روی کودکان زیر سه سال است حدود ۷۰ درصد کودک آزاریها در کشورهای در حال توسعه و زیر سه سال اتفاق میافتد و در ۶۰ درصد موارد هم احتمال تکرار دوباره وجود دارد چون توسط افراد خانواده انجام میشود. این را نازلی حنایی مسئول بخش بهداشت و روان شبکه بهداشت شهرستان بستک و مسئول فنی مرکز مشاوره پردیس در همین نشست اعلام کرد . وی افزود:بیشترین آزار از سوی مردان (پدر، برادر، شوهر و…) نسبت به دختران صورت میگیرد. همچنین کودک آزاری در خانوادههای خشونت خیز و حاصل از طلاق بیشتر اتفاق می افتد. البته میتوان موارد دیگری را هم مانند سطح تحصیلات پایین والدین، سابقه خشونت اعمال شده به والدین در دوران کودکی آنها، وضعیت اقتصادی نامساعد و فقر فرهنگی را هم در بین عواملی گنجاند که بر روی افزایش کودک آزاری تأثیر می گذارند.

تحلیلی بر واقعه ثبت پنج ازدواج زیر ۱۰ سال در هرمزگان

تحلیلی بر واقعه ثبت پنج ازدواج زیر ۱۰ سال در هرمزگان

تحلیلی بر واقعه ثبت پنج ازدواج زیر ۱۰ سال در هرمزگان؛
تداوم ازدواج کودکان در جنوب

این موضوع مهمی است که دختری در هشت‌سالگی شاید بتواند عروسکش را انتخاب کند اما قطعا قدرت عقلانی برای انتخاب همسرش را ندارد و برای این کار به اجازه پدر نیاز است.
 ۲۶۶۹_۶۳۴۶۰۴۲۲۵۷۶۳۲۴۱۲۵۰_l
به گزارش هرمزگان نیوز به نقل از شرق، از هرمزگان خبر می‌رسد که در سه شهر این استان پنج کودک زیر ۱۰ سال ازدواج کردند. درحالی‌که این خبر از سوی مدیر‌کل ثبت احوال هرمزگان اعلام شد اما اشاره‌ای به اینکه این کودکان در چه شرایطی قبول کردند وارد زندگی مشترک شوند، نشد.
آخرین آمارهای ازدواج کودکان در کشور نشان می‌دهد دختران بیش از پسران در فهرست ازدواج زودهنگام قرار می‌گیرند. ۲۴‌هزار‌و ۵۰۶‌دختر زیر ۱۴سال در برابر پنج‌هزار‌و ۵۱۹‌پسر ۱۰ تا ۱۴ساله نشان می‌دهد دختران بیشتری با مردان بیشتر از سن خود ازدواج می‌کنند. شرایطی که آمادگی‌اش برای دختران در سن مجاز ازدواج هم به احتیاط و تامل بیشتری نیاز دارد.
آمار مرکز آمار ایران در این خصوص به آخرین سرشماری کشور در سال ۸۵ برمی‌گردد. تعداد کودکان ازدواج‌کرده در سنین ۱۰ تا ۱۸ سال دارای همسر، ۸۴۸‌هزار نفر است.
نگرانی از افزایش ازدواج دختران خردسال در کشور در آخرین گزارش نشریه جامعه‌شناسی کشور هم نمود دارد؛ گزارشی که به پدیده «همسران کودک» در ایران امروز اشاره می‌کند. تعداد «مادران کودک» با ۵/۶ برابر فزونی نسبت به «پدران کودک» گویای این است که دختران خردسال و کودک واقع در سنین ۱۸ـ۱۰سالگی عمدتا با ۸۵درصد همسر مردانی شده‌اند که در سنین بالای ۱۸سال قرار دارند و فقط ۱۵درصد از این قشر کودکان با کودکان هم‌سن و سال یا هم‌نسل خود ازدواج کرده‌اند. به این پدیده اصطلاحا چنین اطلاق می‌شود که مردانی که با دختربچه‌های واقع در سن ۱۸ـ۱۰سال ازدواج می‌کنند، می‌گویند «زن و بچه» را با هم اختیار کرده است.
اما به گفته یک فعال حقوق زنان و کودکان برای کمک به دخترانی که در آستانه ازدواج زودرس هستند، نیاز است تا قانون رضایت پدر برای ازدواج دختران برداشته شود. فریده غیرت در این رابطه می‌گوید: «امروز شاهد هستیم یک دختر ۲۹ یا ۳۰ساله با تحصیلات دکترا هم هنگام ازدواج اول خود نیاز به تایید و رضایت پدر برای ازدواج دارد. خوشبینی بسیاری وجود دارد که این قانون برداشته شود، چراکه در گذشته خیلی تلاش شد تا در جهت حقوق اجتماعی خانواده سن ازدواج دختر را به ۱۳‌سال رساندیم و این کار انجام شد و امروز هم تلاش می‌کنیم با وجود اینکه کار مشکلی است، قانون اجازه پدر برای ازدواج دختران را ملغی کنیم.»
به گفته او، سن تعیین‌شده در قانون کشور برای ازدواج دختران ۱۳سال و برای پسران ۱۵سال مقرر شده است: «قانون راهی پیش‌بینی کرده برای ازدواج زودرس دختران مبنی بر اینکه اگر دختران ویژگی‌های جسمانی خاصی داشته باشند، می‌توانند از معافیت از شرط سن استفاده کنند مثلا اینکه دختری رشید که از قوای جسمانی بالایی برخوردار باشد و باید توجه داشت که این آمار در جنوب کشور ارایه شده است؛ جایی که ویژگی فیزیولوژیکی دختران در جنوب با دختران شمال کشور بسیار متفاوت است. بنابراین قانون در این زمینه راه را باز گذاشته است. پس این آمار وجود داشته و با تایید مرکز ثبت احوال صورت گرفته، اما اگرچه این آمار روز به روز در حال کاهش است اما این مساله وجود دارد و قابل کتمان نیست و ما هنوز نمی‌دانیم این دختران با میل ازدواج کرده‌اند یا با اجبار و اجازه پدر.»
غیرت تایید می‌کند که این موضوع مهمی است که دختری در هشت‌سالگی شاید بتواند عروسکش را انتخاب کند اما قطعا قدرت عقلانی برای انتخاب همسرش را ندارد و برای این کار به اجازه پدر نیاز است.
درحالی‌ که پیمان‌نامه جهانی حقوق کودک، افراد زیر ۱۸‌سال را کودک دانسته اما حدود هفت‌درصد از کودکان در سنین ۱۰ تا ۱۸ساله کشور تا سال ۸۵ «ازدواج» کرده‌اند که این درصد بالغ بر حدود ۸۴۸هزار کودک اعم از دختر و پسر را شامل می‌شود.
منبع

تاریخ انتشار: ۱۳۹۰ یکشنبه ۴ دی
خرده جنایت های کودک همسری

خرده جنایت های کودک همسری

خرده جنایت های کودک همسری/رایحه مظفریان

آخرین آمار ازدواج و طلاق زودهنگام کودکان (دختر و پسر) در ایران در سال ۱۳۹۱

ازدواج به رابطه ­ای قانونی، عرفی و مذهبی گفته می­شود که دو جنس مخالف[۲] را برای آغاز یک زندگی مشترک به هم پیوند می­دهد (تمنا، ۱۳۸۶، ۱۱۶). خانواده با ازدواج پدید می­آید و بدین لحاظ ازدواج ارج و قرب بسیاری در میان جوامع مختلف جهان دارد. “در بین تمامی مراسم، آداب و حوادث اساسی حیات انسانی، ازدواج از اهمیتی بسزا برخوردار است. هم از نظرگاه فرد، هم از دیدگاه زیستی و هم از منظر اجتماعی، هیچ نهادی نیست که همانند آن جهانی و از نظر غایت ثابت و پایدار باشد. از این رو هیچ نهادی همانند آن تحت تأثیر دگرگونی­های اجتماعی قرار نمی­گیرد” (ساروخانی، ۱۳۷۰، ۱۱).

با توجه به ورود فرهنگ به حریم زوجیت می­توان گفت ازدواج به تمام معنا یک پدیده اجتماعی است. وجود قواعد سخت و دقیق ناظر بر ازدواج در طول تاریخ، گواه این مدعاست یعنی حضور دائمی جامعه در کار زوجیت و کوشش آن در راه به نظم و قاعده کشاندن آن چه می­توانست صرفاً در جهت ارضای غرایز صورت گیرد.

روند ازدواج در ایران هم در طول تاریخ با تغییراتی روبرو بوده است. در دوران هخامنشیان پر ارج ترین زناشویی، پیوند با “نزدیکان” بود. در دوران پارت­ها و ساسانیان هم چندان تغییری در روابط خانوادگی ایجاد نشد و هر مرد توانگر علاوه بر زن یا زن­های عقدی، می­توانست هر تعداد که می­خواست همخوابه انتخاب کند. پس از ظهور اسلام تا حدودی روند چند همسری ادامه پیدا کرد ولی شکلی محدود تر و قانونی­تر به خود گرفت. پس از انقلاب ۱۳۵۷ قوانین مرتبط با خانواده و ازدواج مدام نقل محافل بود. در مقاله­ای مورخ مهرماه ۱۳۹۲ با عنوان “بررسی ازدواج و طلاق زودهنگام در ایران” به طور مفصل به تغییرات ازدواج و طلاق کودکان –دختر و پسر- در طول ۵ سال ۱۳۸۶ تا ۱۳۹۰ پرداخته شد. در مقاله پیش روی فقط به بررسی آمارهای موجود و ثبت شده ازدواج و طلاق کودکان در سال ۱۳۹۱ پرداخته خواهد شد.

 1

 “معاون مرکز آمار ایران از رشد منفی ازدواج در سنین ۱۰ تا ۱۴ سال در ایران خبر داد و گفت: ازدواج در این سنین در سالهای ۱۳۸۵ تا ۱۳۹۰ به میزان ۱۴. ۸ درصد رشد منفی داشته است. ˈذبیح الله قائمیˈ در مراسم رونمایی از گزارش جهانی جمعیت سال ۲۰۱۳ میلادی که در محل دانشگاه تهران برگزار شد، اظهار داشت که بین سالهای یاد شده ازدواج در سنین ۱۵ تا ۱۹ سالگی ۲۳. ۹ درصد و در سنین ۲۰ تا ۲۴ سال ۶. ۴ درصد رشد منفی داشت. وی میزان ازدواج در میان دختران ۱۰ تا ۱۴ ساله را در سال ۱۳۸۵ معادل سه در هزار ذکر کرد و گفت: این میزان در سال ۱۳۹۰ به ۲ در یک هزار ازدواج تقلیل یافت. در مقایسه مناطق شهری و روستایی کشور، میزان ازدواج در بین سنین ۱۰ تا ۱۴ و ۱۵ تا ۱۹ در مناطق شهری کشور کاهش و در مناطق روستایی اندکی افزایش یافته است. در سرشماری سال ۱۳۹۰ بررسی شد که ۹۲ درصد فرزندانی که در سنین مختلف مادران بدنیا آمده‌اند، زنده هستند و این میزان برای مادران ۱۰تا ۱۴ و ۱۵ تا ۱۹ سال برابر با ۹۰ درصد است. میزان زاد و ولد زنان جوان در ایران ناچیز است، اما با توجه به میزان جهانی باید در کشور مراقبت کنیم که افزایش نیابد. باید مطالعاتی بر روی باروری‌های غیر رسمی نوجوانان، راهکارهای کاهش ازدواج پیش از ۱۵ سالگی و ارائه راهکارهای منطقه‌ای در خصوص ممانعت از ازدواج در سنین پایین توسط متخصصان جمعیت کشور ارائه شود. ازدواج دختران کمتر از ۱۵ سال نشان می‌دهد که این میزان در تهران هشت در هزار، اما در استان سیستان و بلوچستان ۲ درصد است” (جام جم، ۱۳۹۲).

2
روند ازدواج در سال­های ۱۳۸۷ تا ۱۳۹۱ طبق جدول فوق می­باشد. مجموع کل ازدواج­های ثبت شده در سال ۱۳۹۱نزدیک به ۸۳ هزار مورد بوده است که رشد منفی معادل ۱/۵- را نسبت به سال قبل نشان می­دهد. همچنین می­توان از نمودار نیز به روند تمایل ازدواج در سنین مختلف توجه کرد که در آن اوج تمایل مربوط به سنین ۲۷ برای مردان و ۲۲ برای زنان است.

3

 دختر که نخستین بار ازدواج می­ کرد می­بایست باکره باشد و اگر “معلوم می­شد دخترکی­ش برداشته شده” زندگی­اش در خطر می­افتاد، زیرا شوهر او را با رسوایی به خانه­ی پدری پس می­فرستاد و در آن جا ممکن بود به خاطر این که آبروی خانواده­اش را ریخته، کشته شود”. زیرا “بکارت هم برای دختر جوان مهم است و هم برای خانواده و آبروی خانواده در روابط اجتماعی”. سن نیز عامل دیگری در انتخاب همسر بود. دختر هر چه جوان­تر بود احتمال باکره بودنش بیش­تر بود و مردان مسن معمولن دختر جوان را ترجیح می­دادند(فلور، ۲۰۱۰، ۴۸ و ۴۹). سن یکی از عوامل موثر در همسر گزینی است. آلن ژیرار می­نویسد: آگاهی­های جمعیت شناسانه درباره­ی سن همسران به هنگام زناشویی آموزنده است، و می­دانیم که بیش­تر اوقات، افرادی با هم پیوند زناشویی می­بندند- با اندک تفاوت در مورد زنان که در سن کم­تری ازدواج می­کنند- که از لحاظ سنی به هم نزدیک باشند (ساروخانی، ۱۳۷۰، ۵۲). در همه جوامع به ویژه جوامع سنتی میان سن زوجین تفاوت وجود دارد و معمولاً این تفاوت به نفع مرد است. در بعضی جوامع، تفاوت کم و در بعضی زیاد است (غلامحسین پور، ۱۳۸۶، ۷۸). قرآن بلوغ را حدّ سن ازدواج می­داند نه سنّ معینی را. اما شرع اسلام حداقل سنّ ازدواج دختران را نه سال می­داند در صورتی که بیش­تر دختران در سنّ چهارده سالگی بالغ می­شوند. نویسنده قابوس نامه پند می­دهد که دختر را باید زود شوهر داد و مسئولیتش را به گردن دیگری انداخت ” (فلور، ۲۰۱۰، ۴۸ و ۴۹).

همین عوامل همچنان در ایران باقیست و به ازدواج دختران دامن می­زند. طبق آمارهای سال ۱۳۹۱ تعداد کل ازدواج­های ثبت شده برای دختران کمتر از ده سال ۱۸۷ مورد و برای دختران ده تا چهارده سال ۴۰۴۶۴ مورد می­باشد. مجموع این ارقام نشان می­دهد که ۳۰۵۷۶۸ مورد ازدواج دختران کمتر از ۱۹ سال در ایران در سال ۱۳۹۱ ازدواج کرده­اند.

 4 زناشویی با مردان مسن برای دختر بچه­ها ضربه­ای روحی است. به نوشته دکتر ویشارد دخترک­ها از چنین زناشویی­هایی بدجوری صدمه و آزار می­دیدند. “دختر بچه­هایی را دیده­ام به بیمارستان آورده­اند که اسم شوهرانشان را که می­آوردند جیغشان به هوا می­رفت، چه رسد به این که به آن­ها می­گفتند به خانه برگردند” (فلور، ۲۰۱۰، ۵۴).

در گذشته رسم بر آن بود که پسرهای ثروتمند از پانزده سالگی صیغه می­کردند و در بیست سالگی زن عقدی می­گرفتند. گاه نیز پیش می­آمد که “به دلایل خانوادگی جوانی پانزده یا شانزده ساله با دختری مسن­تر از خود ازدواج کند (همان، ۵۲). پسپسر نیز به نوبه خود در انتخاب همسر آزاد نبود و آن چه بیشتر اهمیت داشت، در واقع منافع گروه بود. اگر چه انتظار می­رود که این رسم از بین رفته باشد اما آمارها و ارقام نشان می­دهد که در سال ۱۳۹۱، ۳۵۹ مورد ازدواج پسران کمتر از ۱۵ سال و ۴۳۵۴۹ مورد ازدواج پسران ۱۵ تا ۱۹ سال اتفاق افتاده است. در مجموع ۴۳۹۰۸ مورد ازدواج پسران زیر ۱۹ سال اتفاق افتاده است.

 5

  در جدول شماره یک استان­هایی که بیشترین آمارهای ازدواج کودکان در آن­ها ثبت شده نشان داده شده است:

جدول ۱: استان­هایی که بیشترین آمار ازدوا ج کودکان در آن­ها به ثبت رسیده است

سال

واقعه

سن و جنسیت

استان­ها (تعداد)

۱۳۹۱

ازدواج

دختران کمتر از ۱۰ سال

سیستان و بلوچستان (۳۶)، خوزستان (۳۵)، زنجان (۱۵)، فارس (۱۲)

دختران ۱۰ تا ۱۴ سال

خراسان رضوی (۷۳۵۰)، آذربایجان شرقی (۳۹۲۰)، خوزستان (۲۲۴۳)، فارس (۱۹۳۵)، همدان (۱۸۷۲)، تهران (۱۷۵۲)، آذربایجان غربی (۱۶۸۱)، سیستان و بلوچستان (۱۶۶۴)

پسران کمتر از ۱۵ سال

سیستان و بلوچستان (۵۵)، خوزستان (۴۱)، آذربایجان غربی (۳۱)

در فرانسه و سایر کشورهای باختری تفاوت سن تا پنج سال به نفع مرد، یک هنجار اجتماعی تلقی می­شود، در ایران تحقیقی در کرمانشاهان بر روی نمونه­ای با ۴۵۷ نفر نشان می­دهد که تفاوت­های بیش از ده سال معنای آماری می­یابند و در حدود یک دهم ازدواج­ها با تفاوت سنی بیست یا بیش­تر بین زوجین همراه است. در مشهد از ۱۸۹ خانوار در نه دهم موارد سن مرد بالاتر از زن است و در ۴۸ درصد موارد این تفاوت سنی به ده سال و یا بیش­تر می­رسد. در ۶۶ درصد جمعیت نمونه سن مرد بین چهار تا دوازده سال بیش از زن است. در تهران در پنجاه درصد خانواده­های مورد بررسی، سن مرد دست کم ده سال بیش تر از زن دیده می­شود. تفاوت سنی بین زن و مرد و در عین حال ابعاد قابل توجهی که این تفاوت به خود می­گیرد، باید به صورتی چشمگیر به نفع مردان صورت پذیرد؛ در مشهد کمتر از یک دهم زوجین مورد بررسی این تفاوت را به نفع زن اعلام می­داشتند و در تهران این نسبت به چهار دهم می­رسد (ساروخانی، ۱۳۷۰، ۱۲۷).

در جدول توزیع سنی زوجین، تعداد ازدواج­های ثبت شده دختران کمتر از ده و ده تا چهارده سال با مردان در گروه­های سنی مختلف نشان داده شده است. ۱۸ مورد دختر کمتر از ده سال با پسر کمتر از ۱۵ سال، ۹۹ مورد دختر ۱۰-۱۴ سال با پسر کمتر از ۱۵ سال، ۵۲ مورد دختر کمتر از ۱۰ سال با پسر ۱۵-۱۹ سال، ۷۱۴۷ مورد دختر ۱۰-۱۴ سال با پسر ۱۵-۱۹ سال، ۱۷۰ مورد پسر کمتر از ۱۵ سال با دختر ۱۵-۱۹ سال ازدواج کرده­اند. با وجود اعجاب انگیز بودن این ارقام موضوع در جایی بیش تر مورد توجه قرار می­گیرد که دختران کمتر از ده سال با مردان در سنین بالا و اختلاف سنی بیش از ۳۰ تا ۴۰ سال ازدواج می­کنند. تفاوت سن زوجین در ایران طبیعی به نظر می­رسد و این تفاوت که صورتی از رجحان به خود می­گیرد، باید ادامه سایر برتری­های مرد در این زمینه باشد. در مورد ازدواج پسران زیر ۱۹ سال هم آمارهای شگفت انگیزی به چشم می­خورد. یعنی ازدواج پسران کمتر از ۱۹ سال با زنان در سنین بالا! که تعداد آن در جدول نمایش داده شده است. اگرچه تعداد ازدواج­هایی از این دست برای دختران بیش­تر از پسرهاست.

 6

 عاملی که در سال­های اخیر بر تمایل والدین در مزدوج کردن کودکانشان افزوده است وضعیت اقتصادی آن­هاست. پدران و مادران تمایل دارند که هر چه زودتر دخترانشان شوهر کنند، تنگدستان در این کار دلیل دیگری هم دارند و کم کردن یک نان خور از سر سفره خانواده است. در ضمن از خانواده داماد شیربها هم می­گیرند.

همان طور که عواملی در شکل گیری ازدواج و تشکیل خانواده تأثیر گذار هستند عوامل دیگری هم وجود دارند که این قرار داد را فسخ می­کند و به طلاق منجر می­شود. در سال ۱۳۹۱ تعداد طلاق­های کل کشور ۱۵۰۳۲۴ مورد ثبت شده است که روندی افزایشی داشته است. همچنین اگر به نسبت طلاق به ازدواج در همین سال نگاهی انداخته شود در ازای هر ۱۰۰ ازدواج ۱۸ طلاق ثبت شده است.

 7

اگر چه طلاق برای بزرگسالان مغموم و محکوم است و تن دادن به این عمل به شدت منع می­شود این عمل در بین کودکان نیز دیده می­شود. سنجش اثرات جدایی والدین بر کودکان دشوار است. میزان ستیزه میان پدرها و مادران قبل از جدایی، سن کودکان در آن زمان، این که آن­ها برادر یا خواهر دارند یا خیر، وجود پدربزرگ و مادربزرگ و سایر خویشاوندان، روابط آن­ها با هر یک از والدین، این که اغلب تا چه حد پدر و مادر را می­بینند- همه این عوامل و عوامل دیگر می­توانند بر فرایند سازگاری تأثیر داشته باشند. حال می­توان به راحتی تصور کرد که کودکانی که بدون آگاهی لازم ازدواج می­کنند و بعد از مدتی به هر دلیلی طلاق می­گیرند و در فاصله بسیار کوتاهی به سرعت پا به دنیای بزرگسالی می­گذارند چه مشقاتی را باید تحمل کنند؟

 8

 در جداول ارائه شده از طرف سازمان ثبت احوال کشور آمار طلاق کودکان دختر زیر ده سال تنها یک مورد و برای دختران ۱۰ تا ۱۴ سال ۱۰۷۷ مورد و برای مردان کمتر از ۱۵ سال ۱۵ مورد می­باشد. باید توجه داشت که این آمارها، تنها بخشی از واقعیت­های موجود جامعه را نشان می­دهند زیرا در مناطقی که ازدواج­ها و طلاق­ها ثبت نمی­شوند واقعیت­ها پنهان می­مانند. در جدول توزیع سنی زوجین در زمان طلاق چگونگی پراکندگی این اعداد نشان داده شده است.

 9

 در جدول شماره دو استان­هایی که بیشترین آمارهای طلاق کودکان در آن­ها ثبت شده نشان داده شده است:

جدول ۲: استان­هایی که بیشترین آمار طلاق کودکان در آن­ها به ثبت رسیده است

سال

واقعه

سن و جنسیت

استان­ها (تعداد)

۱۳۹۱

طلاق

دختران کمتر از ۱۰ سال

همدان یک مورد

دختران ۱۰ تا ۱۴ سال

خراسان رضوی (۱۵۰)، آذربایجان شرقی (۱۱۹)، تهران (۸۳)، مازندران (۶۲)، خوزستان (۵۶)، فارس (۵۶)، همدان (۵۴)، تهران (۱۷۵۲)، اردبیل (۵۳)

پسران کمتر از ۱۵ سال

کرمانشاه ۵ مورد، سیستان و بلوچستان و مازندران ۲ مورد، ، آذربایجان شرقی و تهران و خراسان رضوی و همدان و گلستان و کردستان ۱ مورد

ازدواج و طلاق کودکان از نظر سازمان­های بین المللی نوعی آزار و بردگی شناخته می­شود. این موضوع را نباید فراموش کرد که معضل ازدواج کودکان در همه نقاط دنیا وجود دارد و تنها مختص به ایران نیست. در بعضی از کشورها مبارزاتی صورت می­گیرد و در بعضی هم هنوز هیچ آمار رسمی ارائه نشده است.

در بین سال­های ۲۰۱۱ تا ۲۰۲۰ بیش از ۱۴۰ میلیون دختر کمتر از ۱۸ سال ازدواج خواهند کرد که ۵۰ میلیون آن دختران کمتر از ۱۵ سال خواهند بود. ده کشوری که بالاترین آمار ازدواج کودکان در آن­ها اتفاق می­افتد: نیجر ۷۵ درصد، چاد و جمهوری مرکزی آفریقا ۶۸ درصد، بنگلادش ۶۶ درصد، گینه ۶۳ درصد، موزامبیک ۵۶ درصد، مالی ۵۵ درصد، بورکینافاسو و سودان جنوبی ۵۲ درصد و مالاوی ۵۰ درصد (چن، ۲۰۱۳).

خطرات ناشی از ازدواج کودکان را در موارد زیر می­توان خلاصه کرد:

  • احتمال مرگ در حین زایمان برای مادر و نوزاد
  • ابتلا به بیماری­های مقاربتی
  • محروم شدن از ادامه تحصیل
  • عدم آمادگی فیزیکی و در نتیجه تحمل آزار جنسی، فیزیکی و روانی

راهکارهایی جهت مبارزه با ازدواج کودکان:

v    انتشار مطالعات آماری دقیق از میزان شیوع ازدواج کودکان

v    آگاه سازی خانواده­ها از خطرات ازدواج زود هنگام

v    تدوین قوانینی برای جلوگیری از ازدواج کودکان و تغییر سن ازدواج

v    حمایت از زنانی که به هر شکل با خطرات ناشی از ازدواج زود هنگامشان سروکار دارند

 ================================================

منابع:

آخرین نیوز (۱۳۹۲)، ” دلایل افزایش تمایل پسرها به ازدواج با دختران بزرگتر از خود!”، http://www.akharinnews.com/

 ابتکار (۱۳۹۱)، ”  ازدواج ۳۰هزار دختر و پسر کمتر از ۱۵ سال در یک سال”، http://www.ebtekarnews.com/Ebtekar/News.aspx?NID=112089

 اسفنانی، علی (۱۳۹۰)، “برای پیشگیری از ازدواج کودکان، می توان سن بلوغ قانونی را تغییر داد”، http://maasfanani.blogfa.com/post/75

 ایسنا (۱۳۹۱)، ” ازدواج زودهنگام دختران و پسران مانع ادامه تحصیل آنها می‌شود”، http://isna.ir/fa/news/91092817025/

 پانا (۱۳۹۰)، “ازدواج دختران زیر ۱۰ سال در ایران”، http://www.aryaclub.ir/45458-

 پایگاه خبری آفتاب (۱۳۹۰)، “ازدواج دختران زیر ۱۵ سال نسبت به ۵ سال قبل ۴۵ درصد رشد داشته است”، http://aftabnews.ir/vdcdn50fxyt0os6.2a2y.html

 پورزند، نیلوفر(۱۳۷۱)، دختربچه­ها، سرمایه گذاری برای آینده، صفحه ۹، تهران- یونیسف.

 جعفرنژاد، فاطمه (۱۳۹۱)، “ثبت ازدواج دختران زیر ۱۰ سال در آذربایجان غربی”، http://javanpress.ir/?p=10383

 تمنا، سعید (۱۳۸۶)، مبانی جمعیت شناسی، تهران: دانشگاه پیام نور.

 خبرگزاری مجلس شورای اسلامی (۱۳۹۱)، ” ثبت ازدواج‌های زودهنگام تخلف محرز دفاتر ازدواج و طلاق”، http://icana.ir/Fa/News/198885

 دواچی، آزاده (۱۳۹۲)، “پدرخوانده­های دیروز، همسران امروز”، مدرسه فمینیستی، www.feministschoo.com/spip.php?article7382

 رادیو فردا (۱۳۹۱)، “دوبرابر شدن ازدواج کودکان زیر ۱۰ سال ایران در یک دوره سه ساله”، http://www.radiofarda.com/archive/iran_social/latest/138/149.html

 روزنامه خراسان (۱۳۸۹)، ” ثبت نشدن ازدواج ها، مشکل زنان و کودکان سیستان و بلوچستان”،

  http://ettelaat.net/09-april/news.asp?id=36888

 ساروخانی، باقر (۱۳۷۰)، مقدمه­ای بر جامعه شناسی خانواده، تهران: انتشارات سروش.

 سلامت نیوز (۱۳۹۰)، ” پیشنهاد ایجاد کارگروه ویژه برای رسیدگی به موضوع ازدواج کودکان زیر ۱۰ سال”، http://www.salamatnews.com/viewNews.aspx?ID=44102&cat=12

 سلامت نیوز (۱۳۹۲)، ” پیامدهای ازدواج زودهنگام کودکان”، http://www.salamatnews.com/viewNews.aspx?ID=73836&cat=6

 شکری، فریده (۱۳۸۷)، ”  بررسی حقوقی سن ازدواج و رشد دختران”، http://www.iranpress.ir/iranwomen/template1/News.aspx?NID=2744.

 شهرزادنیوز (۱۳۸۸)، ” سیستان و بلوچستان رکورددار ازدواج‌های ثبت نشده”، http://www.shahrzadnews.com/index.php?page=1&newsitemId=3945&contentFilterCategory=social

 عموپور، شهرام (۱۳۹۰)، ” ثبت ازدواج ۴۳هزار کودک دختر در ایران”، http://www.mihan.net/press/1390/12/07/

 غلامحسین پور، جلال (۱۳۸۶)، جامعه شناسی خانواده و ازدواج در ایلات و عشایر، شیراز: انتشارات ایلاف.

 فلور، ویلم (۲۰۱۰)، تاریخ اجتماعی روابط سکسی در ایران، ترجمه محسن مینو خرد، استکهلم.

 کششیشیان، کارمن (۱۳۹۱)، ” دختران فراموش شده: سال ۲۰۲۰ – ۵۰ میلیون عروس زیر ۱۵ سال “، http://www.1oo1nights.org/index.php?page=2&articleId=3320

 لطفی، راضیه (۱۳۸۹)، ” پیامدهای سلامتی ازدواج زودرس در زنان “، فصلنامه زن و بهداشت ، شماره ۲٫

 محمدی­نیا و همکاران (۱۳۹۲)، ” بررسی فراوانی و عوامل مؤثر بر مرگ و میر مادران باردار استان سیستان و بلوچستان در فاصله سال های ۱۳۸۱-۱۳۸۸″، مجله زنان، مامائی و نازائی زنان ایران، دوره شانزدهم، شماره چهل و چهارم، صفحه ۳۴-۲۲۸، هفته دوم.

 مهرخانه (۱۳۹۲)، “ازدواج کودکان، معضلی که ادامه دارد”، http://mehrkhane.com/fa/news/6808/

 ولی­زاده، رضا (۱۳۹۰)، ” ناتوانی مجلس در جلوگیری از ازدواج دختران زیر ١٠ سال به دلایل فقهی”، http://www.persian.rfi.fr/

 Deris, Anthony (2013), “a girl right to say no to marriage”, plan (because I am a girl).

 Livesey, Alana (2011), “Breaking Vows: Early and Forced Marriage and Girls’ Education”, plan (because I am a girl).

 B. Mikhail, Susanne Louis (2002), “Child marriage and child prostitution: two forms of sexual exploitation”, Gender and Development Vol. 10, No.


 


 # دانش آموخته جمعیت شناسی دانشگاه شیراز ([email protected])

[۲] . این تعریف در دنیای کنونی دچار تغییراتی شده است زیرا الزاماً نباید بین دو جنس مخالف صورت گیرد.