دغدغه ها و نگرانی های دو نوعروس دبیرستانی

ازدواج کودکان و نوجوانان یکی از انواع خشونت است که بویژه علیه زنان اعمال می شود.کانون زنان ایرانی به مناسبت روزجهانی منع خشونت علیه زنان، مجموعه مطالبی را در این باره تهیه کرده که انتشارش تاکنون ادامه یافته است. در این مطلب گفتگو با دو کودک همسر را که در دبیرستان تحصیل می کنند، می خوانید و با دغدغه ها، افکار و نگرش شان بیشتر آگاه می شوید:

گفت‌وگو با زهرا، دانش‌آموز
برای ادامه تحصیلم نگرانم
زهرا در هنرستان کاردانش … سال سوم دبیرستان را می‌گذراند. ۱۷ ساله است و سال گذشته عقد کرده است. در مدرسه‌ای که درس می‌خواند با تعهد و رعایت شئونات پذیرفته‌اند به درسش ادامه دهد، اما چون قصد ادامه تحصیل دارد، مهم‌ترین دغدغه‌اش پذیرفته شدنش در مدرسه روزانه‌ای است تا بتواند تحصیلاتش را ادامه بدهد. او سال دیگر و برای گذراندن دوره پیش‌دانشگاهی (سال چهارم) نیاز دارد تا مدرسه‌اش را تغییر دهد. در این گفتگو بیشتر با او دراین‌باره صحبت کرده‌ایم:
چه مدت است که ازدواج‌کرده‌ای؟
۱۸ دی‌ماه سال گذشته عقد کردم.
رشته‌ات چیست؟
کامپیوتر
همسرت چندساله است و شغلش چیست؟
۲۵ ساله است و در حراست کارخانه … کار می‌کند.
نحوه آشنایی‌تان چگونه بود؟
فامیل ما بود او داداش زن‌دایی‌ام است.
خودت علاقه مند به ازدواج بودی و یا به توصیه خانواده‌ات ازدواج کردی؟
شوهرم ۳ سال پیش از من خواستگاری کرد من از او خوشم آمد و پدرم بعد از ۳ سال به من اجازه ازدواج داد.
هنوز باهم زندگی نمی‌کنید؟
نه. معلوم نیست کی با هم زندگی کنیم. دوست دارم درسم را تمام کنم. دوره پیش‌دانشگاهی هم می‌خواهم رشته‌ام را عوض کنم و تجربی بخوانم و بعد کنکور بدهم و رشته پزشکی در دانشگاه بردارم.
پس قصد داری ادامه تحصیل بدهی؟
بله
یعنی ازدواج مانع ادامه تحصیلت نیست؟
نه شوهرم نمی‌گذارد.
یعنی شوهرت دوست دارد ادامه تحصیل بدهی؟
بله هم خودم دوست دارم هم شوهرم می‌گوید باید ادامه تحصیل بدهم. خیلی تشویقم می‌کند همه‌کاره‌ایم را خودش می‌کند کلاس ثبت‌نامم می‌کند.
خودت چه وضعیتی داری تأهل چه تأثیری بر تحصیلت گذاشت؟
هیچ تأثیری نداشت چون ۳ سال ما همدیگر را می‌خواستیم و در این مدت آن‌قدر سختی کشیدیم من خیلی فکرم مشغول بود و نمی‌توانستم درس بخوانم ولی الان که پدرم اجازه ازدواج داده بهتر هم درس می‌خوانم.
چند خواهر و برادر داری؟
ما دو خواهر و برادریم من فرزند بزرگ خانواده‌ام.برادرم کوچک‌تر از من است.
چرا پدرت ۳ سال پیش مخالف ازدواجت بود؟
پدرم خیلی به من وابسته است و پدرها حساس‌اند و سر مسائل بی‌خودی گیر می‌دهند.
بعد از ازدواج کجا زندگی می‌کنی؟
کرج. ما … کرج زندگی می‌کنیم اما همسرم … می‌نشینند.
یعنی بعد از ازدواج خانه مستقل خواهی داشت یا با خانواده همسرت زندگی خواهی کرد؟
طبقه بالای خانه مادر شوهر و پدرشوهرم خالی است احتمالاً آنجا زندگی خواهیم کرد چون می‌خواهم درس بخوانم کمی سخت است ولی بعد از ۳ یا ۴ سال خانه‌ای مستقل خواهیم گرفت.
همسرت تحصیلاتش چقدر است؟
او دیپلم دارد.
فکر می‌کنی ازدواج در سن پایین چه مزایا و معایبی دارد؟
بستگی دارد که چطور رفتار کنی اگر رعایت کنی خوب است.
از چه بابت؟
به نظر من دغدغه فکری که مجردها در این سن دارند خیلی بیشتر از من و دوستان متأهلم است. چون مجردها امروز با یکی دوست‌اند، فردا با دیگری امروز یکی به آن‌ها خیانت می‌کند و فردا دیگری. دغدغه فکری‌شان خیلی زیاد است و اصلاً به درس خواندن فکر نمی‌کنند ولی من و امثال من دغدغه فکری‌مان دیگر این چیزها نیست.
بیشتر همکلاسی‌هایت ازدواج‌کرده‌اند یا مجردند؟
نه در کلاس ما فقط دو نفریم که عقد کرده‌ایم و هیچ‌یک از بچه‌های کلاس نمی‌دانند که من ازدواج‌کرده‌ام چون می‌ترسیدم اگر بگویم اخراجم کنند. همین‌الانش حتی معلم‌ها از وضعیتم خبرندارند. فقط مدیرمان می‌داند. به او قول داده‌ایم درباره ازدواج حرفی نزنیم.
رابطه‌ات با همسرت چطور است یعنی زمان زیادی را باهم می‌گذرانید؟
ما همه عید نورز را باهم گذراندیم. یک روز او اینجا بود یک روز من آنجا اما از سیزده‌بدر تا امروز که دوشنبه است ندیدمش. مشغله کاری دارد و من درسی به همین خاطر هرازگاهی یکدیگر را می‌بینیم.
با شوهرت بحثتان هم می‌شود؟
بعضی وقت‌ها
محور اصلی بحث‌هایتان چیست؟
بیشتر مسائل بچگانه است چون من کمی نازک‌نارنجی‌ام زود بهم برمی‌خورد یعنی من رفتارم بچه‌گانه است ولی الان همه چی بهتر شده یک ماه اول سخت‌تر بود.
از اقوام و دو وبری‌هایت کسانی هستند که زیر ۱۸ سال ازدواج‌کرده باشند؟
بله دخترخواهر شوهرم و جاری‌ام هم زیر ۱۸ سال ازدواج‌کرده‌اند.
قانون خیلی چیزها را برای ۱۸ ساله‌ها گذاشته مثل رأی دادن، رانندگی به نظرت این درسته یا بی‌ربط؟
یک مقدار درسته یک مقدار بی ربطه. رشد آدم‌ها فرق دارد. ببینید بعضی‌ها با زور خانواده ازدواج می‌کنند من هم کامل نیستم بچه‌ام؛ یعنی آن‌قدر همه‌چیز را کامل نمی‌فهمم و خیلی چیزها را از شوهر و مادرم یاد می‌گیرم؛ اما خب بعضی ۲۰ ساله‌ها شاید خیلی بیشتر از من بفهمند و لازم نیست دوروبری‌ها همه‌چیز را برایشان بگویند. خانواده شوهرم هم خیلی خوب هستند.
نگفتی نظرت درباره ۱۸ ساله‌ها و قوانینی که گفتم چیست؟
فکر کنم ۱۸ سال سن خوبی باشد.
موقع ازدواج پدر و مادرت نگفتند سنت کم است؟
چرا خیلی گفتند اما من گفتم من چه ازدواج کنم یا نکنم درسم را ادامه می‌دهم و واقعاً هم تأثیر منفی بر درسم نگذاشت.
ازدواجت را ثبت کرده‌ای درست است؟
بله؛ اما تنها مشکلی که دارم برای پیش‌دانشگاهی‌ام است نمی‌دانم چطور باید این‌یک سال را بخوانم.
یعنی ممکن است مدرسه‌ها ثبت‌نامت نکند؟
بله ممکن است. بعضی مدارس سخت می‌گیرند.
خب چکار می‌کنی؟
مجبورم به مدرسه شبانه بروم. البته برایم سخت است و سعی می‌کنم که این اتفاق نیفتد.
تا حالا پرس‌وجو کرده‌ای؟
فکر نکنم مدارس کرج قبول کنند به‌ویژه برای رشته‌های نظری سخت‌تر هم هست ولی تمام سعی‌ام را می‌کنم که به مدرسه بزرگ‌سالان نروم.
ولی به‌هرحال قصد داری درست را ادامه بدهی؟
بله کسی که در زندگی‌اش هدف داشته باشد به ازدواج نگاه نمی‌کند.
اگر بچه‌دار شوی چه؟
فعلاً قصد بچه‌دار شدن ندارم تا درسم تمام نشود بچه‌دار نمی‌شوم.
الان خانه‌تان اجاره‌ای است یا برای خودتان است؟
خانه پدرم اجاره‌ای است.
چقدر مسائل اقتصادی بر تصمیمت برای ازدواج مؤثر بود؟
شوهرم هم متوسط است یعنی دستش به دهنش می‌رسد، من کلاً در زندگی‌ام چه در خانه پدرم و چه درباره شوهرم به پول اهمیت نمی‌دادم همیشه می‌گویم باید به هر چه داریم قانع باشیم. الان هم قانعم.
شوهرت درآمدش کافی است؟
حدود یک‌میلیون و خرده‌ای در آمد دارد برایمان کافی است.
قصد کار کردن داری؟
خیلی دوست دارم. شوهرم هم اهل گیر دادن نیست. بعد از ادامه تحصیل دوست دارم کارکنم.

---

گفت‌وگو با مهسا ، دانش آموز
ازدواج در سن پایین محافظت در برابر رابطه‌های غلط است
مهسا وقتی ۱۵ ساله بود ازدواج کرد. الان در هنرستان کار دانش … در سال دوم دبیرستان مشغول به تحصیل است.۹ ماه از ازدواجش می‌گذرد. ازدواجش را ثبت رسمی کرده اما تا پایان تحصیلات قصد دارد با خانواده‌اش زندگی کند:
رشته‌ات چیست؟
کامپیوتر
با تصمیم خودت ازدواج کردی یا اصرار خانواده؟
من اصرار زیادی نداشتم خواستگار هم خیلی داشتم اما این آقا خیلی موقعیتش خوب بود و آدم خوبی هم هست بنابراین ترجیح دادم ازدواج کنم.
یعنی آشنایی قبلی با همسرت نداشتی؟
نه به خواستگاری‌ام آمدند.
شغل همسرت چیست؟
موبایل فروشی دارد.
او چندساله است؟
۲۲ ساله
با خانواده‌ات زندگی می‌کنی؟
بله خانه ما در … کرج است.
چند خواهر و برادر داری؟
من هفت خواهر دارم یک برادر.
آن‌ها مجردند یا متأهل و چه زمانی ازدواج کردند؟
یک خواهرم وقتی زیر ۱۸ سال بود ازدواج کرد یعنی مدرسه می‌رفت یکی هم بعد از از تمام شدن درسش ازدواج کرد. همه‌شان هم ازدواج‌کرده‌اند من بچه آخر خانواده‌ام.
خانواده‌تان با ازدواجتان در این سن مخالف نبودند؟
چرا نگران بودند درس نخوانم ولی وقتی اطمینان دادم که درسم را می‌خوانم قبول کردند.
وقتی عقد کردی در مدرسه برایت مشکلی پیش نیامد؟
یکی از آشنایانمان با مدیر مدرسه‌مان صحبت کرد و مدیرمان هم گفت نباید اصلاح کنی و بچه‌ها هم از ازدواجت خبردار نشوند و صحبت جزئیات را هم نکنید.
یعنی هیچ‌کدام از دوستانت خبر ندارند ازدواج‌کرده‌ای؟
چرا آن‌هایی که عقد و صیغه هستند می‌دانند.
ولی بچه‌های ازدواج‌نکرده خبر ندارند؟
نه ترجیح می‌دهم به مجردها چیزی نگویم. با متأهل‌ها راحت‌ترم درباره اینکه کجا رفتیم و چه کردیم گاهی حرف می‌زنیم.
بعد از دیپلمت ازدواج می‌کنی؟ یا چه زمانی؟
نه من تابستان عروسیم است ولی بعدش هم‌درس می‌خوانم دوست دارم دانشگاه بروم.
به نظرت ازدواج در سن پایین چه مزایا و معایبی دارد؟
به نظرم خیلی خوب است چون من در این سن دیگه خیالم راحت است. می‌دانید وقتی دختری به سن بلوغ می‌رسد خیلی آدم‌ها را می‌بیند و پیش می‌آید که در این زمان از کسی خوشش بیاید گاهی خانواده‌ها اجازه نمی‌دهند که بین آن‌ها دوستی و ازدواجی شکل بگیرد. این کم‌کم رابطه پنهانی می‌شود. اما اگر در سن کم یک آدم مناسب را پیدا کنی و علاقه هم باشد اصلاً ازدواج بد نیست. من هم خیلی راضی‌ام.
رابطه‌ات با همسرت خوب است؟ چقدر می‌بینی‌اش؟
چون خانه ایشان تهران است و محل کارش … هر شب منزل ماست و رابطه‌مان هم خیلی خوب است یعنی هرروز یکدیگر را می‌بینیم.
بیشتر محور بحث‌هایتان چیست؟
اوایل خیلی باهم بحث می‌کردیم ولی الان خیلی بهتر شده اما شاید پیش مشاور برویم چون سن هردویمان کم است فکر کنم بد نباشد. با خواهرهایم حرف می‌زنم اما آدم نمی‌تواند همه حرف‌هایش را به خواهرش بزند.
چه موضوعی بیشتر موجب شده تصمیم بگیری پیش مشاور بروی؟
بحث‌های ما معمولی است یعنی خیلی جدی نیست گاهی رفتاری از ما سر می‌زند که ناخواسته است وگرنه واقعاً مساله خاصی نداریم.
بعد از ازدواج کجا زندگی می‌کنی؟
احتمالاً در … زندگی می‌کنیم البته اگر پدرشوهر و مادر شوهرم هم پیش ما بیایند بهتر هم هست چون سنشان بالاست نمیشه تنهایشان گذشت.
یعنی تو راضی هستی که با پدرشوهر و مادر شوهرت زندگی کنی؟
بله مشکلی ندارم.
دوست نداری اوایل ازدواجت با همسرت تنها باشی؟
نه برای من فرقی نمی‌کند.
یعنی حاضری از آن‌ها نگهداری کنی؟
بله آن‌ها هم مثل پدر و مادر خودم هستند.
دوستان و اقوامی داشتی که زیر ۱۸ سال ازدواج‌کرده باشند؟
دخترعمو، یکی از خواهرانم، جاری‌ام و تعدادی از دوستانم هستند.
پس در خانواده‌تان پذیرفته‌شده است؟
نه خیلی هم نه. جز خواهر اولم بقیه دانشگاه رفتند بعد ازدواج کردند. کمی ازدواج من برایشان عجیب بود.
در کلاس شما چند دانش‌آموز متأهل وجود دارد؟
یک عقد کرده داریم و دو نفر که صیغه بودند اما به هم زدند.
چرا رابطه‌شان به هم خورد؟
به خاطر دوست‌پسرهایشان رابطه‌شان به هم خورد برای همین می‌گویم ازدواج زود خوب است باکسی ازدواج‌کرده بودند فکرشان جای دیگر بود و آخرسر هم رابطه‌شان به هم خورد حتی یکی از آن‌ها به خاطر دختر دیگری از نامزدش جدا شد. رابطه‌ها الان خیلی بد شده. یکی هم چون شوهرش گفته بود چادر سرت کن به خاطر یک چادر رابطه‌اش را به هم زد الان چند همکلاسی من با چند پسر دوست‌اند اگر زود ازدواج کنند این رابطه‌ها کم می‌شوند.
یعنی تو فکر می‌کنی ازدواج در سن پایین از آن‌ها محافظت می‌کند؟
بله دقیقاً
خانه‌تان اجاره‌ای است؟
بله؛ اما ازنظر مالی معمولی هستیم و شبیه خانواده همسرم هستیم خیلی فرق نداریم.
قانون خیلی چیزها را برای ۱۸ ساله‌ها گذاشته مثل رأی دادن، مثل گواهینامه رانندگی این چقدر درست است یا بی‌ربط؟
به نظر من خوب است.۱۸ سال سن مناسبی است.
چه زمانی می‌خواهی بچه‌دار شوی؟
دو سه سال دیگر البته من دوست دارم زودتر از این هم بچه‌دار شوم اما چون می‌خواهم ادامه تحصیل بدهم مجبورم دست نگه‌دارم.
همسرت با ادامه تحصیلت مشکلی ندارد؟
نه وقتی برای خواستگاری آمدند گفتم می‌خواهم ادامه تحصیل بدهم.
تحصیلات خودش چقدراست؟
دانشجو بود اما فعلاً به خاطر مشکلاتش دانشگاه نمی‌رود.
منبع