افزایش ازدواج کودکان در ایران

اگرچه گفته شده بود که آمار ازدواج کودکان کاهش یافته است اما بر اساس آمار، میزان ۲۰ هزار نفری ازدواج دختران ۱۰ تا ۱۴ ساله‌، در سال ۹۳ به ۴۰ هزار و ۴۰۴ نفر رسید.
علاوه بر این آمار ازدواج کودکان زیر ۱۴ سال‌ از ۱۰ سال پیش پنهان شده است و بر اساس آماری که مشاور و دبیر شورای عالی برنامه‌ریزی راهبردی سازمان تامین اجتماعی عنوان کرده است، نسبت طلاق کودکان به ازدواج آنها در ۱۰ سال اخیر دو برابر شده است به طوری که هر سال ۱۱۰۰ کودک دختر ۱۴-۱۰ ساله مطلقه می‌شود.

این مطلب را فرشید یزدانی در  نشست «ازدواج زودهنگام کودکان» که توسط انجمن حمایت از حقوق کودکان برگزار شد، بیان کرد.
ازدواج کودکان؛ استمرار فقر
فرشید یزدانی، مشاور و دبیر شورای عالی برنامه‌ریزی راهبردی سازمان تامین اجتماعی در آغاز سخنان خود، ازدواج و طلاق را برای کودکان واژه زشتی برآمده از یک رویکرد سلطه‌محور دانست و گفت: خلل در فرآیند توانمندسازی جامعه‌پذیری مساله دیگری است. «کودک با ازدواج وارد چرخه‎ای می‌شود که از نظر فردی کودکی و شادی او را از بین می‌برد و این به پیری جسمی، جنسی، روحی و روانی می‌انجامد. از طرفی دیگر جامعه خود را از افراد توانمند محروم می‌کند و خانواده‌ای که کودک او رشد نیافته است دچار نقصان کارکردی می‌شود.
وی افزود: منش‌های خشونت ورزانه، تحکم و تحقیر خیلی صورت می‌گیرد‌ چرا‌که ازدواج کودکان ناشی از رویکرد سلطه‌گرایانه است و با تحکم و تشخیص مصلحتی می‌توان کودکی را به ازدواج واداشت. یادآور می‌شوم که دلیل این تحکم فقر اقتصادی و فرهنگی خانواده‌هاست. به باور من فقر اقتصادی است که فقر فرهنگی را همراه می‌آورد. آمار هم می‌گوید در جایی که توسعه‌یافتگی اقتصادی کمتری رخ داده، ازدواج کودکان بیشتر است.»
این فعال حقوق کودک با بیان اینکه ازدواج کودکان استمرار فقر است و مدام فقر را بازتولید می‌کند، تصریح کرد که به تبع ازدواج زودرس، گسترش ابعاد آسیب‌های اجتماعی رخ می‌دهد که از جمله آن می‌توان به اعتیاد اشاره کرد؛ اعتیاد، طلاق کودکان و…
آمار را سانسور می‌کنند
بر اساس آماری که مشاور و دبیر شورای عالی برنامه‌ریزی راهبردی سازمان تامین اجتماعی عنوان کرد، نسبت طلاق کودکان به ازدواج در ۱۰ سال اخیر دو برابر شده است.
یزدانی به سانسور آمار در سال‌های گذشته اشاره کرد و گفت: در سال ۹۰-۸۹ بود که آمار کودکان زیر ۱۰ سال را منتشر کردم که از آمار ثبت احوال استخراج کرده بودم‌ با این حال ثبت احوال تکذیب کرد، هر چند خوشبختانه من همه اطلاعات را ذخیره کرده بودم. از آن سال به بعد آمار ازدواج کودکان زیر ۱۰ سال از آمار رسمی حذف شد و بعد هم آمار ازدواج کودکان زیر ۱۵ سال را حذف کردند.
این فعال حقوق کودک عنوان کرد: مسوولان این‌طور تصور می‌کنند که باید درد را پنهان کرد اما درد عفونتی است که جایی سر باز می‌کند، جامعه را نابود می‌کند و مناسبات اجتماعی را از بین می‌برد. گفتند انتشار این آمار سیاه‌نمایی است در حالی که این واقعی‌نمایی است و سبب می‌شود درد اجتماع را بشناسیم و برای حل آن تلاش کنیم.
یزدانی با نگاهی به آمار رسمی سال ۸۵ تا شش ماه اول سال ۹۴ گفت: ۹۴۰ هزار کودک ازدواج کرده در آمار سال ۸۵ ثبت شده است که ۸۹۰ هزار نفر آنان دختر بودند. از آن سال به بعد گفتند آمار ازدواج کودکان کم شده اما افزایش پیدا کرده چرا‌که ازدواج دختران ۱۰ تا ۱۴ سال۲۰ هزار نفر بود که در سال ۹۳ به ۴۰ هزار و ۴۰۴ نفر رسید.
او افزود: در سال‌های ۹۰-۸۶ سالی ۳۵۰ کودک زیر ۱۰ سال بر اساس «تشخیص مصلحت» ازدواج کرده‌اند، جالب است که در بخشی از این ازدواج‌ها مردان ۷۰ ساله نیز وجود دارند که با دختر زیر ۱۰ سال ازدواج کرده‌اند. این روند برای دختران افزایشی بوده است به طوری که ازدواج ۲۰ هزار دختر کودک در شش ماه اول امسال ثبت شده است و می‌توان پیش‌بینی کرد تا آخر سال به ۴۰ هزار نفر برسد.
به گفته یزدانی در سال ۹۳، ۳۵ درصد کودکان دختر، زیر ۱۹ سال ازدواج کرده‌اند و حدود شش درصد آنان دختران زیر ۱۵ سال بوده‌اند و توزیع استانی آن به این شکل بوده: در استان خراسان رضوی ۷۶۰۰ ازدواج دختران زیر ۱۴ سال در سال ۹۳ ثبت شده است و آذربایجان شرقی و استان فارس در رده‌های بعدی هستند. همچنین در استان خوزستان ازدواج ۴۲ کودک زیر ۱۰ سال ثبت شده است.
کودکان مطلقه
به گفته مشاور و دبیر شورای عالی برنامه‌ریزی راهبردی سازمان تامین اجتماعی در آمار سال ۸۵، ۲۵ هزار کودک مطلقه و همچنین ۳۷ هزار کودک بیوه ثبت شده است.
یزدانی با بیان این آمار گفت: عمده این طلاق‌ها سهم روستاییان بود که نسبت به جمعیت روستایی آمار بالایی است همچنین هر سال ۱۱۰۰ کودک دختر ۱۴-۱۰ ساله مطلقه می‌شوند. این هشداری جدی است و باید تلاش کنیم تا در حوزه حقوق که بخشی از آن به عرف و گفتمان اجتماعی وابسته است تغییر ایجاد کنیم.